Liselore van der Heijden (Westergasfabriek) – Duurzaamheid moet je tastbaar maken

De Westergasfabriek in Amsterdam vervult al jaren een voorbeeldfunctie in Nederland. Eerst als succesvol voorbeeld van herbestemming van monumentaal erfgoed, maar nu ook op gebied van duurzaamheid. De Westergasfabriek tekende een overeenkomst waarin ze de ambitie uitspreekt om in 2025 energieneutraal te zijn. In het afgelopen jaar zijn al enkele belangrijke stappen gezet met de isolatie van de gebouwen, installatie van ledverlichting in de evenementenlocaties en de plaatsing van een zogenaamde ‘waste transformer’, een vergister die etensresten en ander organisch afval van de ondernemers en evenementen op het terrein omzet in energie. Binnenkort opent op het terrein het Conscious Hotel, dat als eerste Nederlandse hotel volledig draait op windmolenenergie.

Wij bezoeken adjunct directeur Liselore van der Heijden op het Westergasfabriekterrein, waar we met haar spreken over duurzaamheid. Duurzaamheid is misschien niet het meest ‘sexy’ onderwerp, lacht Liselore. “Maar bedenk wel hoe ingewikkeld het is om dit in monumenten voor elkaar te krijgen. Het bleef voor ons gevoel lange tijd bij een heleboel gepraat. Daarom zijn we blij dat we nu al concrete stappen kunnen laten zien. Duurzaamheid is moeilijk tastbaar te maken. Bij iets als dakisolatie blijft dat lastig, maar met de ledverlichting en de vergister kan dat wel. Je kunt het zien werken.”

Waarom is duurzaamheid zo’n belangrijk onderwerp voor de Westergasfabriek?

“De kernwaarden van de Westergasfabriek zijn ‘cultureel’ en ‘innovatief’. Daar voegen we ‘duurzaam’ aan toe, omdat we dat in het huidige tijdsbeeld noodzakelijk vinden. In de kern van ons wezen zijn we al duurzaam: we geven deze oude fabrieksgebouwen een nieuwe bestemming, waardoor ze kunnen blijven bestaan. Maar tegelijkertijd is dat te weinig. Het is geen geheim dat evenementen een hoge druk op het milieu leggen. Qua afval, de op- en afbouw van stands en decors voor ieder evenement, dieselgeneratoren bij festivals op het buitenterrein, en dan heb ik het nog niet over het vervoer hiernaartoe.”

“Op veel gebieden willen we dat onze impact op de omgeving groot is: we willen een plek zijn waar mensen plezier kunnen beleven, geinspireerd raken en waar vernieuwende evenementen plaats vinden, maar we willen ook een bijdrage leveren aan een betere wereld en een front runner zijn in het nemen van de verantwoordelijkheid die daarbij hoort. Ik moet denken aan een bekende uitspraak: ‘If you are not part of the solution, you are part of the problem’. Wij willen onderdeel zijn van de oplossing.”

“Ik merk ook dat er een behoefte in de markt is aan duurzaamheid. Het is bijna een soort premisse, mensen verwachten van locaties dat je zo duurzaam mogelijk werkt – binnen de beperkingen die je hebt natuurlijk. We krijgen ook steeds vaker duurzame evenementen bij de Westergasfabriek. Dit najaar  hadden wij bijvoorbeeld PuurFair en de kick-off van de campagne ’17 doelen die je deelt’ van Duurzaamheid.nl, maar ook een terugkerend evenement als de Green Challenge van de Nationale Postcodeloterij.”

[Foto: Ledverlichting in het Zuiveringsgebouw]

Hoe zorg je ervoor dat je als locatie toch duurzamer wordt?

“Aan de ene kant door deels terug te komen op het volledig casco verhuren. We zijn op het moment bezig om ledverlichting aan te brengen in de evenementenlocaties. We hebben ongelooflijk veel partijen langs gehad, we hebben alles gezien wat er op dat gebied te krijgen is, want het is een hele belangrijke ingreep. De verkeerde ledverlichting kan ook aanvoelen alsof je in een ijskast staat. Als de sfeer in het gebouw je product is, ‘then it better be some led’. Het Machinegebouw en het Zuiveringsgebouw zijn al gedaan, nu zijn we net klaar met het Transformatorhuis, en voorjaar 2017 komt de Gashouder aan de beurt. Met goede ledverlichting heb je al een hele mooie basis voor evenementen in huis, die je vervolgens nog zo kunt opschalen als je zelf wilt.”

“Verder hebben we de locaties geïsoleerd – wat veel ingewikkelder is dan het klinkt. Je mag bij deze monumenten niets doen wat gevolgen heeft voor de buitenkant of de binnenkant. Probeer met dat soort beperkingen maar eens te verduurzamen. Daarnaast kopen we al onze energie sinds kort groen in. Dus we verminderen de hoeveelheid energie die we gebruiken dankzij ledverlichting en isolatie, en tegelijkertijd is de energie díe we gebruiken groen.”

Kunnen evenementen zelf ook duurzamer?

“Momenteel zijn het vooral de organisatoren van festivals en dance feesten die nadenken hoe zij evenementen kunnen verduurzamen. Dat zag ik ook bij ADE Green, het congres over duurzaamheid in de dance scene. Maar het is belangrijk dat wij als locaties hierover blijven meedenken. Wat kunnen wij doen om te helpen? Wij hebben sinds kort de eerste vergister van The Waste Transformers op ons terrein staan. Dat is een grote tank, waarin al het ingezamelde organische afval van de ondernemers én van de evenementen op het terrein wordt omgezet in energie. De volgende stap is om te zorgen dat we het gft-afval dat vrijkomt bij evenementen goed zien te scheiden van het restafval.”

Liselore loopt naar een grote kaart van het Westergasfabriekterrein. Net boven de Gashouder wijst ze op een punt waar de vergister staat. “Hier brengen de ondernemers van het terrein hun containers met gft-afval naartoe, en dat wordt tweemaal per week in de tank gegooid. Wij zeggen altijd dat de Westergasfabriek een plek is waar je je batterij kunt opladen, want festivals en evenementen geven je energie. Nu gaan ze ook letterlijk energie opleveren. De restjes van je hamburger komen in de vergister terecht, die er energie van maakt waarmee je thuis de batterij van je telefoon weer kunt opladen. Het heeft wel een soort romantiek: vroeger werd hier gas gemaakt waarop de straatverlichting brandde. Nu kun je thuis je lamp laten branden op onze Westergasfabriek-energie!”

Bekijk hier hoe de Waste Transformer werkt: