Backstage bij Nationale Opera & Ballet

Nationale Opera & Ballet is hèt theater voor opera en ballet in Nederland, dat zowel nationaal als internationaal opereert. Het theater is beroemd om haar opera en balletvoorstellingen. Naast de reguliere programmering en events, staan ook de deuren naar de zakelijke evenementenmarkt open. Dankzij de recent vernieuwde foyer – met spectaculair mooi uitzicht over de Amstel – biedt de locatie naast het brengen van opera en ballet op wereldniveau ook allerlei mogelijkheden voor meetings en events. Senior sales- en events manager Sander van Kaam leidt ons rond door het bijzondere theatergebouw.

Nationale Opera & Ballet in Amsterdam is een bijzonder gebouw. Opera- en balletliefhebbers zijn onverdeeld enthousiast over het theater, de kwaliteit van de voorstellingen en het theater zelf. Niet voor niets functioneert het instituut in de top vijf van de wereld op zijn vakgebieden.  Sander van Kaam staat sinds kort aan het roer van de commerciële verhuur en zit vol ideeën hoe de locatie nog beter kan worden ingezet. Het theater was al te huur voor evenementen, maar met een programmering die soms vier jaar van tevoren vast ligt, is iets organiseren hier best een uitdaging. “Bij een locatie met een theaterzaal denken mensen al snel: 1600 stoelen, dus een congres. Maar er zijn nog veel andere mogelijkheden voor wie hier een event wil organiseren.”

Sander van Kaam is geen onbekende naam in cultureel locatieland. Sander werkte hiervoor bij art’otel amsterdam en culturele hotspot 5&33, waar hij verantwoordelijk was voor de sales en events van het hotel en de creatieve events. Daarvoor maakte hij naam bij het EYE Filmmuseum, dat hij in de markt zette als evenementenlocatie. Zo vormen kunst en cultuur een rode draad door zijn carrière. “Ik houd van de dynamiek die past bij een commerciële functie binnen culturele organisaties. Het is heel interessant om te werken in het spanningsveld van commercie en cultuur. En daarnaast vind ik het fijn als ik met mijn werk bijdraag aan een ‘groter doel’: het behoud van kunst. Doordat hier zoveel mensen werken met passie voor kunst, zit er echt een verhaal achter het gebouw.”

Het verhaal

En dat verhaal moet verteld worden, onder meer door Nationale Opera & Ballet nog meer open te stellen. Meer dan een locatie bieden aan (zakelijke) partijen, wil Nationale Opera & Ballet laten zien wat ze doet en wat ze in huis heeft. Dat is goed nieuws: achter de deuren gaat een hele wereld schuil die zeer de moeite van het ontdekken waard is. Wat (te) weinig mensen weten is dat dit wereldwijd een van de weinige theaters is waar alle decors en kostuums in de eigen ateliers binnenshuis worden gemaakt. Zo vinden hier niet alleen prachtige opera- en balletvoorstellingen plaats, maar worden een paar verdiepingen hoger de meest spectaculaire kostuums gecreëerd. En zo kan het zijn dat tijdens een voorstelling, slechts een paar meter achter het toneel, het decor voor een volgende voorstelling in elkaar wordt gelast.

“Storytelling is heel belangrijk voor evenementen en voor de beleving van de locatie. Evenementen in Nationale Opera & Ballet zijn echt onlosmakelijk verbonden met het verhaal en wat we hier allemaal doen. Dus we proberen altijd een rondleiding te geven; al kom je hier met een congres voor een paar honderd personen – we denken graag mee hoe we het verhaal van de locatie kunnen vertellen. Zodat iedereen die bij ons is geweest naar huis gaat met het gevoel iets bijzonders te hebben meegemaakt.”

Backstage

En natuurlijk gaan ook wij niet naar huis zonder een kijkje backstage. We lopen langs de kleedkamers in de Solistengang, waar het rond een operavoorstelling een komen en gaan is van kledingrekken met kostuums en pruiken, grimeurs, zangers en zangeressen. We gaan een deur door en plots staan we op de bühne, waar hard wordt gewerkt aan de voorstelling van vanavond. Het toneel loopt tientallen meters door de diepte in, waar indrukwekkende decorstukken en rekwisieten staan te wachten tot ze mogen schitteren. Voor de beroemde opera ‘Il Barbiere di Siviglia’ staat er een levensgroot huis; prachtig gemaakt, alsof het zo van de straat is getild en hier is neergezet. “Ons decoratelier staat bekend om haar vakmanschap. We coproduceren regelmatig met internationale operahuizen, waardoor de decors op meerdere plekken worden gebruikt.”

Iets verder naar achter wordt gewerkt aan de decors voor volgende producties. Metershoge stellages met ladders, houten panelen, een heus vliegtuig; je kunt het zo gek niet bedenken of het staat hier. Een haast onuitputtelijke bron van rekwisieten en inspiratie voor je event. Want ja: het is soms mogelijk om de decorstukken bij je event te betrekken. Sander: “Zet bijvoorbeeld je sprekers op het balkon in het toneel van Il Barbiere di Siviglia, in plaats van achter een katheder.”

Hoe mooi om te zien het ook is, de meest indrukwekkende ‘backstage’ is misschien wel een paar verdiepingen hoger, bij de ateliers. Er is een pruikenatelier, waar alle pruiken op maat worden gemaakt voor de acteurs, zangers en figuranten van de opera en het ballet. Er is een naaiatelier, waar tientallen mensen werken aan de kostuums. Er zijn hoedenmakers, een schoenenmaker, een volledige stomerij; spitzen voor het ballet, spectaculaire baljurken, mantels en de meest bijzondere hoeden, diademen en kronen: álles wordt hier in huis gemaakt. “Onze kostuummakers behoren tot de allerbesten in hun vak. Dit is echt vakmanschap dat je bijna nergens meer ziet.”

Exclusief

De theaterzaal van Nationale Opera & Ballet is beperkt beschikbaar, en daardoor erg exclusief. “Zoals je hier achter de schermen wel ziet, zijn er bij een voorstelling soms honderden mensen betrokken. Het zijn niet alleen de zangers, acteurs, het orkest en de figuranten die je op het toneel ziet staan, maar ook de kostuummakers en decorbouwers. Vanwege de omvang van onze voorstellingen moeten we vaak ver vooruit plannen. Het is een complexe organisatie. Voor een organisator lijkt het daardoor soms of hij ruim op tijd is met een aanvraag, maar voor ons staat de planning dan al helemaal vast.”

Sander erkent dat dat een uitdaging is, maar hoopt op flexibiliteit van de opdrachtgevers. “Opera en ballet staan hier voorop. Het heeft als voordeel dat wanneer het wel mogelijk is om hier je event te houden, het extra exclusief en bijzonder is. Gelukkig zijn de andere ruimtes korter van tevoren beschikbaar. Als er wel wordt opgebouwd en gerepeteerd, maar er die dag geen voorstelling is, zijn de foyers en Odeonzaal vrij voor evenementen. Gasten kunnen dan bijvoorbeeld een sneak preview krijgen bij een repetitie en krijgen zo echt het gevoel van het theater mee.

Revitalisatie van het gebouw

Dat is namelijk een belangrijk punt, wat organisatoren zich vaak niet realiseren – er is nog veel méér ruimte dan alleen de theaterzaal. “De foyers zijn samen 2.900 vierkante meter groot, met veel mogelijkheden voor evenementen en plaats voor ruim 1.600 gasten. Ze zijn onlangs volledig gemoderniseerd. De klassieke rode vloerbedekking is vervangen voor een mooie, lichte houten vloer en moderne grijstinten, ook met het oog op de zakelijke doelgroep. De bars zijn vernieuwd en in de komende maanden komen er nieuwe lampen, of eigenlijk lichtkunstwerken: echte eyecatchers die in de hoge foyer hangen. En de stoelen en tafels die hier al sinds de opening van het gebouw staan, worden vervangen voor nieuw en modern meubilair. Passend bij de allure van het gebouw!”

De foyer heeft een opmerkelijke ronde vorm, een hoge pui met grote ramen. Daardoor komt er veel daglicht binnen, en kijk je uit op één van de mooiste panorama’s van Amsterdam: de gehele Amstel strekt zich voor je uit, met in de verte duidelijk de Magere Brug. De foyer bestaat uit drie lagen in één grote, open, halfronde ruimte, waar je gemakkelijk verschillende subruimten kunt creëren. “Ik werk nu aan een voorstel voor een event waarbij we de ontvangst met borrel op de begane grond houden. Daarna gaan de gasten een verdieping omhoog, waar mooie gedekte tafels klaarstaan voor een sit down dinner. En na het diner gaan ze nog een verdieping naar boven, waar het uitzicht het allermooist is, en daar staat een dj en begint het feest. Je kunt hier een walking dinner houden met groepen van meer dan duizend personen. Er zijn maar heel weinig locaties in Amsterdam waar dat mogelijk is, en dan ook nog eens met dit uitzicht!”

Meer mogelijkheden

Maar er is meer: in het souterrain onder de foyer ligt de Odeonzaal. Voorafgaand aan een voorstelling wordt hier vaak toelichting gegeven op wat je gaat zien en horen, maar de ruimte is ook heel erg geschikt voor presentaties, diners of workshops. Er zijn diverse balletstudio’s waar overdag wordt gerepeteerd, maar die je met slechts wat belichting kunt ombouwen tot een bijzondere evenementenruimte. En wat te denken van het decoratelier, dat weliswaar een stuk verderop in Amsterdam Zuid-Oost staat, maar een heel industriële beleving toevoegt. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de mogelijkheid om een performance van de operazangers of balletdansers naar je event toe te halen. Want Nationale Opera & Ballet verzorgt ook optredens van De Nationale Opera of Het Nationale Ballet op locatie.

Nationale Opera & Ballet heeft haar deuren al voorzichtig geopend voor events, maar duidelijk is dat de deuren alleen maar verder zullen openen!