“Cultureel ondernemerschap is verbinding zoeken en samen verhalen brengen”

‘Cultureel ondernemerschap’ is een breed begrip. Voor directeur Irene Pronk van de Leidse Schouwburg – Stadsgehoorzaal is het duidelijk dat het vooral gaat over ‘verbinding zoeken’: “De kunst is om zoveel mogelijk verbinding aan te gaan met organisaties, personen en locaties waarvan je weet dat ze elkaar iets te bieden hebben. Dat doen we in Leiden heel goed. Ook op het gebied van zakelijke events. Niet voor niets zijn we sinds medio februari gestegen naar plek vier op het lijstje van beste Nederlandse congresbestemmingen. Vlak achter Amsterdam, Rotterdam en Utrecht: dat doen we als relatief kleine stad toch maar even. En heel belangrijk: we doen het samen met al onze partners!”

Irene en haar team slagen er prima in om de Stadsgehoorzaal en ook de Leidse Schouwburg in de markt te zetten: “Onze twee geweldige gebouwen en de faciliteiten daarin zijn natuurlijk al ‘unique selling points’. Zeker ook voor de zakelijke markt. Het afgelopen jaar hebben we nog eens goed gekeken naar wat onze kracht is en dan springen de gebouwen – die bij elkaar al ruim 500 jaar oud zijn – er als eerste uit. Ze vertellen niet alleen zelf een verhaal maar vormen ook een plek waar verhalen samenkomen, gesprekken worden gevoerd en nieuwe initiatieven ontstaan. Dat gebeurt continu: op een congres, bij een concert, na een voorstelling of een bedrijfsfeest. Doordat mensen die ‘live’ bij ons te gast zijn, geïnspireerd raken door de entourage en onderling verbinding opzoeken. We weten met ons gedreven sales- en eventsteam steeds weer nieuwe partijen aan ons te binden maar ook blijven we bestaande relaties boeien. Want we willen iedereen optimaal van dienst zijn.”

Stadsgehoorzaal en Leidse Schouwburg

De coronaperiode was ook voor Irene en haar team een spannende tijd: “Toen ik hier 1,5 jaar geleden aan de slag ging, belandden we meteen in een lockdown. Dat gaf ons wel de kans om te kijken wat er nog beter kon. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. Iets wat als een paal boven water stond was sowieso dat wij heel flexibel zijn. Van een sta-concert van De Dijk tot aan een intieme bruiloft, van een groot congres in meerdere zalen tot aan een plechtige uitvaart: het kan hier allemaal.”

Hybride en online bijeenkomsten waren (in coronatijd) en zijn ook nu bij gelegenheid nog heel nuttig volgens Irene: “Maar ergens ‘live’ bij zijn in de Stadsgehoorzaal of Leidse Schouwburg is toch wel echt een unieke belevenis. Dat is de magie van onze locaties maar ook van theater in het algemeen. Het gevoel dat je er écht bij bent: die beleving is een ongekend krachtig instrument als je mensen aan je wilt binden.”

De verscheidenheid in de programmering maar ook de populariteit van de Stadsgehoorzaal en Leidse Schouwburg bij tv- en filmmakers maken haar baan voor Irene iedere dag weer tot een feestje: “Zo hebben we hier bijvoorbeeld tv-opnames gehad voor het televisieprogramma Project Rembrandt. Daarin gaat presentatrice Annechien Steenhuizen op zoek naar de meest getalenteerde kunstschilder van Nederland. De locatiescout van dat programma kwam natuurlijk niet voor niets bij ons terecht. De pracht en praal van ons gebouw kwam op het televisiescherm namelijk helemaal tot zijn recht.”

Perfect decor

Zowel de Stadsgehoorzaal als de Leidse Schouwburg vormden een perfect decor voor de nieuwe satirische serie CAST van Ilse Warringa en Niek Barendsen: “Het is een prachtige bonbonnière met veel rood pluche. Daar hoef je als het ware alleen maar een camera op te zetten en klaar ben je. Volkszanger Mart Hoogkamer bracht vanuit de Leidse Schouwburg zijn internationale livestream en zo kan ik nog wel even doorgaan.”

Irene benadrukt dat al die verschillende activiteiten alleen maar naast elkaar kunnen bestaan dankzij de inzet van haar toegewijde team aan medewerkers: “Als we hier bijvoorbeeld een feest met 1100 bezoekers zoals Ongehoorzaam hebben gehad, is alles de volgende ochtend weer klaar voor een congres of voorstelling. Dan is alles schoongemaakt, is de bierlucht eruit gefilterd staan alle stoelen weer keurig in de zaal voor een klassiek concert. Ik weet soms niet hoe we het klaarspelen, maar het lukt.”

Investeren in de toekomst

Met geluiden dat culturele instellingen zoals de Stadsgehoorzaal en Leidse Schouwburg enkel drijven op subsidie, maakt Irene korte metten: “We krijgen inderdaad subsidie voor de culturele programmering vanuit de gemeente Leiden maar de rest moeten we echt zelf verdienen. Een groot deel van die cruciale inkomsten komt vanuit de zakelijke markt. Onze afdeling sales- en events draait op volle toeren om de hele operatie overeind te houden. Het is van belang dat dit bedrijfsonderdeel bij ons goed loopt, want zonder die inkomsten overleven de Stadsgehoorzaal en Leidse Schouwburg niet. De culturele en creatieve sector is een hele grote branche waar veel geld in om gaat en die voor veel werkgelegenheid zorgt. Terecht investeren rijk en gemeente in cultuur, maar we liggen niet aan een subsidie-infuus. Wij zijn gewoon ondernemers die het verdiende geld niet in eigen zak steken, maar dat juist weer investeren in de randvoorwaarden en een aantrekkelijke programmering met voorstellingen en concerten waar bezoekers dan weer van kunnen genieten.”

Zakelijke events dragen er dus in grote mate aan bij dat mensen uit Leiden en omgeving van culturele hoogstandjes kunnen blijven genieten. Irene vervolgt: “Om dat te kunnen blijven bieden, doen we er in onze gebouwen alles aan om de zakelijke markt steeds beter te bedienen. Zo zijn onze stoelen flexibel inzetbaar. We kunnen de Grote Zaal volledig vullen met stoelen of ze er allemaal uithalen zodat er een prachtige open ruimte ontstaat. Zo is de zaal inzetbaar voor veel verschillende soorten evenementen. Ook investeren we in LED-verlichting en verbeterde geluidsapparatuur. Kortom: alles wordt steeds duurzamer, handiger in gebruik en mooier.”

Markt trekt weer aan

2022 was voor de Stadsgehoorzaal en Leidse Schouwburg een topjaar. De verkiezing van Leiden als European City of Science droeg daar door de organisatie van tal van activiteiten en vooral congressen in grote mate aan bij. Irene daarover: “Zo’n enorm goed jaar verwacht ik in 2023 niet. Van de andere kant: alles is na corona wel weer aardig aan het opstarten. De theaters raken weer voller en ook de zakelijke markt trekt weer aan. Met name de grote deals bleven wat achter, maar we bespeuren nu al minder terughoudendheid dus ook op dat vlak hebben we goede hoop op mooie resultaten. Als universiteitsstad proberen we ook om zoveel mogelijk grote (internationale) congressen naar Leiden te halen. Dat doen we samen met partners als de universiteit, de gemeente en marketingorganisatie Leiden & Partners. Het mooie is dat je onze binnenstad kunt beschouwen als één grote festivallocatie waar organisaties en locaties de verbinding zoeken én vinden. We hebben als stad iets unieks te bieden. Samen met alle partners dragen we uit dat we de ideale stad zijn voor mega-evenementen en grote congressen. Dat hebben we ook weer bewezen tijdens Leiden European City of Science 2022. En daar gaan we mee door. Ook bij de Stadsgehoorzaal en de Leidse Schouwburg!”